sprankeskyn
abe de vries
friese pers boekerij, 2010

• liene by Tresoar

• Liene by de iepenbiere bibleteek

De bondel Sprankeskyn fan Abe de Vries, Gysbertwinner fan 2005, is in boek mei ferskaat oan tematyk. It gehiel is ferdield yn fjouwer parten; elk hat de namme fan ien fan de rivieren dy’t neffens de Bibel yn Eden ûntsprongen. De dichter bejout him yn de wrâld fan de joadsk-kristlike tradysje en betoant him in godssiker, ‘net leauwich fan hûs út, mar lykwols in freon fan ynmoed en fernuvering’, sa’t er it sels seit. Religy en erotyk lykje yn de byldtaal mei elkoar bemongen. Kin de religy wat tafoegje yn de langst dy’t de dichter hat nei ‘har’ – frou, mem, Muze?
Bysûnder is in rige fersen, ynspirearre op de stânbylden yn de Pier Pandertimpel yn Ljouwert. Douwe Kalma en Louis Couperus diene earder itselde, mei oare ynfalshoeke.
Dêrnei is de dichter wer ‘de poet of place’ dy’t er al fan syn debút ôf is (en dêr’t er ek subtyl nei ferwiist), yn in ôfdieling mei lânskipsfersen fan de geaën by de waadkust lâns. It binne weromtinkens oan de jeugd fan doe en noed om it ferfal en de teloargong fan no, lykas yn de rigels

Oan pún fallen binne de doarpen,
wachtsjend op harren Folkertsma’s of Riemersma’s.
Swart skynt de iismoanne achter de wynmûnen,
wyt is de snie lykas de dize en de wiven,
waaiend oer de dyk nei de klinte ‘Te Keap’.

Ik smook myn Marlboro’s. Wiskers wiskje it rút.
In trekker bochtet nei in jarretank yn ’t lân
by Marrum – o, famke fan ’t brulloftsfers,
tinksto noch oan ’t fjildfertier fan simmerdagen,
hâldsto dyn bernetiid noch yn dyn hân?

út de syklus ‘Further On Up The Road’.
Ofslutend is der in skift mei oersettingen. Opfallend yn dizze bondel binne fierder de foto-rigen, tusken de tekst opnommen; ‘se steane op harsels, mar binne ek yn relaasje ta de gedichten te begripen’ lit De Vries ús yn it kolofon witte.

Shortlist Gysbert Japicxpriis 2013

Oaren oer dizze titel
Eppie Dam, LC 21-01-2011
Cornelis van der Wal, FD 27-01-2011
Piter Yedema, Ensafh nr 4. 2011, 48-51

-o-

Nederlands
De bundel Sprankeskyn (‘Vonkenschijn’) van Abe de Vries, winnaar van de Gysbert Japicxpriis in 2005, is een boek met diverse thema’s. Het geheel is verdeeld in vieren; elk deel heeft de naam van een van de rivieren die volgens de Bijbel in Eden ontsprongen. De dichter betreedt de wereld van de joods-christelijke traditie en betoont zich een godzoeker, ‘niet gelovig van huis uit, maar wel een vriend van aandacht en verwondering’, zoals hij het verwoordt. Religie en erotiek lijken in de beeldtaal door elkaar te lopen. Kan religie iets betekenen in het verlangen dat de dichter voelt naar ‘haar’ – geliefde, moeder, Muze?
Opvallend is de serie gedichten, geïnspireerd op de standbeelden in de Pier Pandertempel in Leeuwarden. Douwe Kalma en Louis Couperus deden eerder hetzelfde, met andere invalshoek.
Daarna is de dichter weer de ‘poet of place’ die hij al vanaf zijn debuut is (waarnaar hij op subtiele wijze verwijst), in het deel met landschapsgedichten over de streken langs de waddenkust. Het zijn herinneringen aan de jeugd van toen en zorg over het verval en de teloorgang van tegenwoordig, zoals in de regels

Oan pún fallen binne de doarpen,
wachtsjend op harren Folkertsma’s of Riemersma’s.
Swart skynt de iismoanne achter de wynmûnen,
wyt is de snie lykas de dize en de wiven,
waaiend oer de dyk nei de klinte ‘Te Keap’.

Ik smook myn Marlboro’s. Wiskers wiskje it rút.
In trekker bochtet nei in jarretank yn ’t lân
by Marrum – o, famke fan ’t brulloftsfers,
tinksto noch oan ’t fjildfertier fan simmerdagen,
hâldsto dyn bernetiid noch yn dyn hân?

[vertaling volgt nog]

uit de cyclus ‘Further On Up The Road’.

Als afsluiting is er nog een deel met vertalingen. Opmerkelijk in deze bundel zijn verder de fotoseries, tussen de gedichten opgenomen; ‘ze staan op zichzelf, maar zijn ook in relatie met de gedichten te begrijpen,’ laat De Vries zijn lezers in het colofon weten.