Nyckle J. Haisma
Peke Donia, de koloniaal (1943)
Sjenre: Proaza

Oer boek en skriuwer

Peke Donia, de koloniaal is it ferhaal fan in Fries om utens, dy’t langst hat nei it heitelân, mar it yn Fryslân ek net fine kin. It is de striid tusken langstme nei de ûnbekende fierten en ûnwennigens nei it fertroude fan de bernetiid. De iensumens fan de minske wurdt op in tige byldzjende wize beskreaun. It boek is in bondeling fan wat oarspronklik twa romans wiene: Paed oer ’t hiem (1937) en Paed nei eigen hoarnleger (1940), dy’t yn 1943 foar it earst yn ien bân útjûn waarden as Peke Donia, de koloniael.

Dit boek yn de DBFL is de seisde printing út 1992, ferskynd yn de rige Fryske klassiken i, mei in neiwurd is fan Tineke Steenmeijer-Wielenga.

'Yn Haisma’s teksten hearsket in spanning tusken ‘thús’ en ‘om fierens’, dy’t yn in romantysk realisme genêzing besiket te finen.'
(Klaes Dykstra yn it Lyts hânboek fan de Fryske literatuer)

'Hy wol foar de macht fan de doarps-adat bûge, én hy wol dy trochbrekke. Treft men ûnder de Friezen om jin hinne en dy út earder ieuwen net opfallend faak syn gelikens? Dêrom allinne al kin men in boek as ditte feilich noch hiel wat werprintingen foarsizze.'
(D.A. Tamminga yn De Tsjerne)

'Haisma jout in ynkringende beskriuwing fan de inerlike striid fan de swalker Peke. Dat hat grif te krijen mei it autobiografyske elemint yn de roman.'
(Jan Jongsma yn it Friesch Dagblad)

Nyckle J. Haisma waard yn 1907 berne te Ie. Om’t er as skoalmaster yn Fryslân gjin fêst wurk krije koe, slagge er nei Medan op Sumatra. Hy kaam ien kear mei ferlof werom yn Fryslân en wie letter fan doel nei de oarloch foargoed werom te kommen. Safier kaam it net. Noch mar 35 jier âld ferstoar er yn 1943 oan diftery yn in Jappekamp. Yn 1948 krige er postúm de Gysbert Japicxpriis foar de novelle Simmer.

Jan Ybema oer it boek yn it dossier Befrijing yn de Fryske literatuer.