De publikaasje Do draachst de leafde oan befettet fragminten fan poëzy en proaza mei lesbyske, homoseksuele, biseksuele, transgender-tematyk. It giet der yn de blomlêzing net om hoe’t de skriuwer him- of, de skriuwster harsels definiearret, it giet om hoe’t in tekst him lêze lit, om hoe’t de redaksje dy tekst lêzen hat, nammentlik mei de rôze bril op. De kommende wiken publisearje wy wat priuwkes fan wurk dat yn de blomlêzing opnommen wurdt.
De fjirde bydrage yn dit dossier befettet wurk fan Sybe Krol, hy dichte geregeld oer homoseksuele tematyk.
It Fryske orizjineel wurdt folge troch de Nederlânske oersetting.
twillingen
I
I
earst frjemd
no freon
wy dele
myn sigaretten
myn drank
myn bêd
útlânske tsjoen
sjoch, hear en priuw ik
lykas do
belicheme yn ús liif en lea
en trochtriljend yn ús taal
mar mearkes binne wreed:
dit paad rint dea
in skerpe pylk
wiist dy it oare spoar
II
wy dele
myn sigaretten
myn drank
myn bêd
útlânske tsjoen
sjoch, hear en priuw ik
lykas do
belicheme yn ús liif en lea
en trochtriljend yn ús taal
mar mearkes binne wreed:
dit paad rint dea
in skerpe pylk
wiist dy it oare spoar
II
do lêst en streakest my de hân
wy drinke
wylsto fertelst oer it ljocht
en de wierheid
do beljochtest de semantyk
folslein oars
en wurdst heit en freon
en mem en freondinne
wylsto fertelst oer it ljocht
en de wierheid
do beljochtest de semantyk
folslein oars
en wurdst heit en freon
en mem en freondinne
wat koe ik jaan?
allinne myn ûnwisse antwurden
allinne myn passive taal
myn fragen
allinne myn ûnwisse antwurden
allinne myn passive taal
myn fragen
do belichemst myn ferwachtingen
en lústerst dyn easken
dy’t ik begryp as útnûgingen
optlêst ferdwynt de grins
en de rivier floeit út yn it estuarium
III
ik ken dyn taal net
net genôch
om út te drukken
hoe’n hearlike freon ast bist
ik kin it
allinne sizze
yn ferwrongen wurden
yn bylden
dy’t net nij binne
lykwols wurdt it
waarm en leech
binnen yn my
at ik it besykje
om út te drukken
hoe’n hearlike freon ast bist
ik kin it
allinne sizze
yn ferwrongen wurden
yn bylden
dy’t net nij binne
lykwols wurdt it
waarm en leech
binnen yn my
at ik it besykje
ik beskôgje dizze wurden
as in liet
de wurden binne earmtlik
mar de meldij
is betsjoenend
en ekstatysk
as in liet
de wurden binne earmtlik
mar de meldij
is betsjoenend
en ekstatysk
IV
do bist te fier om treast te jaan
en dan dyn lea kin ik allinne dreame
dat doch ik dan
– de ôfstân liket te belúnjen
mar tiid follet de romte
en ’t langstme boazet oan
swakker wurdt dyn lûd
en lytser dyn postuer
mar sterker myn ferlet
fan mar ien wurd
ien oere byinoar
yn ús mienskiplike memmeskurte
ferjitten
dan begjint it libben op ’en nij
V
dat doch ik dan
– de ôfstân liket te belúnjen
mar tiid follet de romte
en ’t langstme boazet oan
swakker wurdt dyn lûd
en lytser dyn postuer
mar sterker myn ferlet
fan mar ien wurd
ien oere byinoar
yn ús mienskiplike memmeskurte
ferjitten
dan begjint it libben op ’en nij
V
de ûnrêst
spegelt him
yn de asymmetryske foarmen fan de letters
langstme
ferskûlet him
achter de rimpels fan de foarholle
jas en trui
bergje it bûnzjend hert
it krûpen fan ’e minuten
docht it ûngeduld tanimmen
ûnbidich
ûnstuitber
ûnbedimber
VI
leafde weaget
yn de asymmetryske foarmen fan de letters
langstme
ferskûlet him
achter de rimpels fan de foarholle
jas en trui
bergje it bûnzjend hert
it krûpen fan ’e minuten
docht it ûngeduld tanimmen
ûnbidich
ûnstuitber
ûnbedimber
VI
leafde weaget
yn de mar fan myn binnenst
koene wy mar swimme
en inoar oanreitsje
yn ’e omearming fan ’e mar
twa blide bern
alles ferjittend
en bedwelme
troch inoarrens gloed’
koene wy mar swimme
en inoar oanreitsje
yn ’e omearming fan ’e mar
twa blide bern
alles ferjittend
en bedwelme
troch inoarrens gloed’
VII
triennen floeie no en dan
en langstme byt ús yn ’e kiel
tagelyk, dy en my
dreamen gean fleanend har wei
herhelje oeren en dagen
nachten foaral fan in hearlike gerêstens
mar tiid en romte feroarje har net
hoe’t men ek langet
winsket
tagelyk, dy en my
dreamen gean fleanend har wei
herhelje oeren en dagen
nachten foaral fan in hearlike gerêstens
mar tiid en romte feroarje har net
hoe’t men ek langet
winsket
dreamt
VIII
no bisto mines helendal
do joust my al dyn waarmte
en follest de keamer mei dyn hearlike laits
wy boartsje tegearre
en kompensearje
de ûnfolsleinens fan de wurden
mei de ûnartikulearre taal fan de leafde
smertlike blydskip
jout triennen har dûbele betsjutting
wy wurde ferdûbele ta twillingen
ferinkele ta in pear
en follest de keamer mei dyn hearlike laits
wy boartsje tegearre
en kompensearje
de ûnfolsleinens fan de wurden
mei de ûnartikulearre taal fan de leafde
smertlike blydskip
jout triennen har dûbele betsjutting
wy wurde ferdûbele ta twillingen
ferinkele ta in pear
Ut: Korrektyf (1983)
tweeling
I
I
eerst vreemd
nu vriend
we delen
mijn sigaretten
mijn drank
mijn bed
buitenlandse magie
zie, hoor en proef ik
net als jij
belichaamd in ons lijf
en doortrillend in onze taal
maar sprookjes zijn wreed:
dit pad loopt dood
een scherpe pijl
wijst jou een ander spoor
we delen
mijn sigaretten
mijn drank
mijn bed
buitenlandse magie
zie, hoor en proef ik
net als jij
belichaamd in ons lijf
en doortrillend in onze taal
maar sprookjes zijn wreed:
dit pad loopt dood
een scherpe pijl
wijst jou een ander spoor
II
je leest en streelt mijn hand
we drinken
terwijl jij vertelt over het licht
en de waarheid
je belicht de semantiek
compleet anders
en wordt vader en vriend
en moeder en vriendin
terwijl jij vertelt over het licht
en de waarheid
je belicht de semantiek
compleet anders
en wordt vader en vriend
en moeder en vriendin
wat kon ik geven?
alleen mijn onzekere antwoorden
alleen mijn passieve taal
mijn vragen
alleen mijn onzekere antwoorden
alleen mijn passieve taal
mijn vragen
jij belichaamt mijn verwachtingen
en fluistert je eisen
die ik opvat als uitnodigingen
ten slotte verdwijnt de grens
en de rivier vloeit uit in het estuarium
III
ik ken je taal niet
niet genoeg om uit te drukken
wat een heerlijke vriend je bent
ik kan het
alleen zeggen
in verwrongen woorden
in beelden
die niet nieuw zijn
toch wordt het
warm en leeg
binnen in me
wanneer ik het probeer
wat een heerlijke vriend je bent
ik kan het
alleen zeggen
in verwrongen woorden
in beelden
die niet nieuw zijn
toch wordt het
warm en leeg
binnen in me
wanneer ik het probeer
ik beschouw deze woorden
als een lied
de woorden zijn armzalig
maar de melodie
is betoverend
en extatisch
IV
je bent te ver om troost te geven
en van je lijf kan ik slechts dromen
en dat doe ik dan
- de afstand lijkt te slinken
maar tijd vult de ruimte
en ’t verlangen wakkert aan
zwakker wordt je stem
en kleiner je postuur
maar sterker mijn behoefte
aan maar één woord
één uur bij elkaar
in onze gemeenschappelijke moederschoot
vergeten
dan begint het leven opnieuw
en van je lijf kan ik slechts dromen
en dat doe ik dan
- de afstand lijkt te slinken
maar tijd vult de ruimte
en ’t verlangen wakkert aan
zwakker wordt je stem
en kleiner je postuur
maar sterker mijn behoefte
aan maar één woord
één uur bij elkaar
in onze gemeenschappelijke moederschoot
vergeten
dan begint het leven opnieuw
V
de onrust
spiegelt zich
in de asymmetrische vormen van de letters
verlangen
verbergt zich
achter de rimpels van het voorhoofd
jas en trui
bergen het bonzend hart
het kruipen van de minuten
doet het ongeduld toenemen
onmetelijk
onstuitbaar
ontembaar
in de asymmetrische vormen van de letters
verlangen
verbergt zich
achter de rimpels van het voorhoofd
jas en trui
bergen het bonzend hart
het kruipen van de minuten
doet het ongeduld toenemen
onmetelijk
onstuitbaar
ontembaar
VI
liefde golft
in het meer van mijn binnenste
konden we maar zwemmen
en elkaar aanraken
in de omarming van het meer
twee blije kinderen
alles vergetend
en bedwelmd
door elkaars gloed
in het meer van mijn binnenste
konden we maar zwemmen
en elkaar aanraken
in de omarming van het meer
twee blije kinderen
alles vergetend
en bedwelmd
door elkaars gloed
VII
tranen vloeien nu en dan
en verlangen grijpt ons naar de keel
tegelijk, jou en mij
dromen gaan vliegend hun weg
herhalen uren en dagen
nachten vooral van een heerlijke gerustheid
maar tijd en ruimte veranderen niet
hoe je ook verlangt
wenst
droomt
tegelijk, jou en mij
dromen gaan vliegend hun weg
herhalen uren en dagen
nachten vooral van een heerlijke gerustheid
maar tijd en ruimte veranderen niet
hoe je ook verlangt
wenst
droomt
VIII
nu ben je de mijne helemaal
je geeft me al je warmte
en vult de kamer met je heerlijke lach
we spelen samen
en compenseren
de onvolmaaktheid van de woorden
met de ongearticuleerde taal van de liefde
smartelijke blijdschap
geeft tranen hun dubbele betekenis
we worden verdubbeld tot een tweeling
verenkeld tot een paar
en vult de kamer met je heerlijke lach
we spelen samen
en compenseren
de onvolmaaktheid van de woorden
met de ongearticuleerde taal van de liefde
smartelijke blijdschap
geeft tranen hun dubbele betekenis
we worden verdubbeld tot een tweeling
verenkeld tot een paar
(fertaling: Jantsje Post)
Oer Sybe Krol
Sybe Krol (1946-1990) wurke in skoft by de biblioteek, stie in tal jierren foar de klasse, wurke as leksikograaf by de Fryske Akademy oan it Wurdboek fan de Fryske taal en as learaar Frysk oan de NHL yn Ljouwert.
Hy publisearre trije dichtbondels. Yn syn wurk beskriuwt er it isolemint dêr’t de dichter yn ferkeart om’t it ynstrumint dat er ta syn foldwaan hat, de taal, net oer de wurden beskikt om de oare te berikken. De tema’s taal en poëzy spylje in wichtige rol yn beide earste bondels, yn de lêste bondel Rymtwang (1984) ferwurdet er net allinnich syn eigen sitewaasje, mar ek dy fan oaren. Ferwizingen nei syn homoseksualiteit binne ûnder oaren te finen yn guon fersen yn dy lêste bondel.
Neist syn gedichten skreau er ek sjongteksten (foar syn freon de muzikant Roel Slofstra en de Fryske folkgroep Irolt) en makke oersettingen, ûnder oare toanielstikken fan Shakespeare foar Tryater en postúm ferskynde de oersetting De tawijde freon (1994), nei in boek fan Oscar Wilde.
Hy publisearre trije dichtbondels. Yn syn wurk beskriuwt er it isolemint dêr’t de dichter yn ferkeart om’t it ynstrumint dat er ta syn foldwaan hat, de taal, net oer de wurden beskikt om de oare te berikken. De tema’s taal en poëzy spylje in wichtige rol yn beide earste bondels, yn de lêste bondel Rymtwang (1984) ferwurdet er net allinnich syn eigen sitewaasje, mar ek dy fan oaren. Ferwizingen nei syn homoseksualiteit binne ûnder oaren te finen yn guon fersen yn dy lêste bondel.
Neist syn gedichten skreau er ek sjongteksten (foar syn freon de muzikant Roel Slofstra en de Fryske folkgroep Irolt) en makke oersettingen, ûnder oare toanielstikken fan Shakespeare foar Tryater en postúm ferskynde de oersetting De tawijde freon (1994), nei in boek fan Oscar Wilde.
Oer it dossier
De lanlike ‘Roze Zaterdag’ soe 20 juny yn Ljouwert hâlden wurde, mar skoot no in jier op fanwegen it coronafirus. Ta gelegenheid fan dy Rôze Sneon wurdt wurke oan in rôze blomlêzing út ’e literatuer fan Fryslân.
De blomlêzing kin mei it rike ferskaat in bydrage leverje oan akseptaasje, dokumintaasje, emansipaasje, ferdivedaasje, identifikaasje en represintaasje fan en foar rôs libben yn Fryslân.
De redaksje fan de rôze blomlêzing bestiet út Jelle Krol, Jantsje Post, Doeke Sijens, Janneke Spoelstra en Tsjerk Veenstra.
Diel 1 giet oer wurk fan Titia Brongersma.
Diel 2 giet oer wurk fan Joël Hut.
Diel 3 giet oer wurk fan Janneke Spoelstra.
