Zwaag, Geart van der

Geboren: 31-10-1924, Nijehaske
Overleden: 22-07-1989, Beetsterzwaag

• Boeken, AV materiaal, artikelen, handschriften, brieven, muziek

• Digitale Bibliotheek Nederlandse Letteren

• gedichten

• Beeldmateriaal

• Biografie Fries

Leven en werk

Geert van der Zwaag groeide op in zijn geboorteplaats Nijehaske. Zijn ouders hadden daar een meubelzaak.

Na de lagere school ging Geart naar de ambachtsschool, dit ter voorbereiding op een toekomst in de zaak van zijn ouders. Daar heeft hij ook een aantal jaren gewerkt, maar hij merkte dat zijn bestemming niet in het zakenleven lag. In 1957 stapte hij uit de zaak en sloeg hij andere wegen in. Hij ging naar Hengelo (O) voor een studie aan de Sociale Academie, na zijn afstuderen ging hij aan de slag bij de Gemeentelijke Sociale Dienst. Daarna kreeg hij een functie als maatschappelijk werker in Stiens. Later werd hij bedrijfsmaatschappelijk werker bij de PTT in Leeuwarden. Van der Zwaag debuteerde als dichter in 1951 in De Tsjerne met het gedicht ‘De beam by de poartedoar’.

De jaren daarop publiceerde hij in een groot aantal literaire tijdschriften, zoals: De Golle  en Quatrebras (beide tijdschriften heeft hij zelf mee opgericht), Trotwaer, De Strikel en de Leeuwarder Courant.

Als dichter wordt Geart van der Zwaag gerekend tot de experimentelen, een stroming die ontstond na de chaos van de Tweede Wereldoorlog toen alles, wat daarvoor van waarde was, zijn waarde en betekenis had verloren. Dichters die tot de experimentelen werden gerekend, goten een gedicht niet meer in een vaste vorm, zoals bijvoorbeeld een sonnet, maar lieten het gedicht de vorm bepalen. Van der Zwaag was een van de jonge experimentele dichters die publiceerden in het jeugdnummer van De Tsjerne dat verscheen in 1967. Voor de Friese poëzie gold met name 1967 als het jaar van de vernieuwing, vooral om het groot aantal jonge dichters dat toen voor het eerst van zich liet horen. De literaire productie van Van der Zwaag in boekvorm is beperkt gebleven. Zijn eerste bundel gedichten kwam in 1970 uit onder de titel Skiphok. De bundel was een van de eerste uitgaven van de KU (Koperative Utjouwerij). Die Koperative Utjouwerij was in datzelfde jaar opgericht door een aantal schrijvers die het niet eens waren met het beleid van de bestaande uitgeverijen. Geart van der Zwaag was een van de oprichters, hij is verscheidene jaren voorzitter van de KU geweest. In 1975 verscheen Twakear 25 quatrinen en in 1983 Yn ’t lêst fan de dagen. Verder kwam er in 1981 een poster uit van zijn vers “Therapeutysk gedicht’.  Hij werkte in 1985 mee aan het Frysk Festival-project ‘Skipperslatyn’ waarvan ook een grammofoonplaat is uitgekomen.

Van der Zwaag heeft zich altijd zeer ingezet om het schrijfklimaat in Fryslân te verbeteren en om schrijvers en dichters een podium voor publicaties te geven. Hij was mede-oprichter van de dichterstelefoon ‘Operaesje fers’ in 1968 en is daarvan ook een poos redacteur geweest. Verder had hij zitting in de redactie van De Tsjerne en later van Trotwaer.

In 1990 verscheen postuum de korte roman It spoekskip. De novelle beschrijft de ervaringen van twee schippersbroers tijdens het eind van de oorlog. Waarschijnlijk heeft Van der Zwaag enkele van zijn eigen ervaringen als onderduiker in het verhaal verwerkt.

Geart van der Zwaag was ook politiek actief: van 1970 tot 1974 zat hij voor D66 in de Provinciale Staten van Fryslân. Eind 1973 sloot hij zich aan bij de FNP (Frysk Nationale Partij), maar heeft zijn periode als Statenlid voor D66 wel afgemaakt.

Werk

Poëzie
1970: Skiphok           
1975: Twakear 25 Quatrinen
1983: Yn ‘t lêst fan de dagen

Proza
1990: It spoekskip - in oarlochsferhaal út it Wetterlân (ook opgenomen in De fergetten oarloch 2008)

Prijzen
1965: Rely Jorritsmapriis voor het gedicht Skiphok

Meer informatie
Jelle van der Meulen, Friese literatuursite
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL)

©Tresoar, 30-10-2019