Geboren 14-09-1938, Joure
-
Boeken, AV materiaal, artikelen, handschriften, brieven, muziek
-
Digitale Bibliotheek Nederlandse Letteren
- gedichten
-
Beeldmateriaal
-
Biografie Fries
Leven en werk
Benny Holtrop werd op 14 september 1938 in Joure geboren. In zijn geboorteplaats volgde hij de ULO, daarna de kweekschool (later PABO) De Him in Sneek.
Zijn eerste baan als onderwijzer kreeg hij in Toppenhuizen en Uitwellingerga, een tweelingdorp tussen Joure en Sneek. Naast zijn baan studeerde hij Frans. Na zijn afstuderen werd hij benoemd tot leraar aan de Christelijke ULO in Sneek. De ULO fuseerde later met andere scholen en werd toen onderdeel van het Sneeker Bogerman College.
Begin 1980 organiseerde de school, in het kader van 35 jaar bevrijding, een groot project rond de Tweede Wereldoorlog. Holtrop werd gevraagd met zijn klas ook een onderdeel te verzorgen. Dat kon hij niet opbrengen en hij raakte overspannen. In voorgaande jaren was hij altijd ziek rond de maand mei, het werd hem duidelijk dat er een relatie moest zijn tussen zijn ziek-zijn en de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader had tijdens de oorlog de kant van de Duitsers gekozen. Na de oorlog werd zijn vader gearresteerd en moest een poos in de gevangenis zitten, hij kwam als een ander mens terug. De oorlog werd daarna taboe, er werd bij de familie Holtrop nooit weer over gesproken. Het feit dat Benny thuis nooit antwoord op zijn vragen kreeg, was bepalend voor de rest van zijn leven. In 1980 werd hij afgekeurd en kwam hij in de WAO.
Schrijver
Rond 1985 begon Benny Holtrop met het schrijven van poëzie, dat resulteerde in de uitgave van de bundel Fuorgen yn mul sân die in 1989 bij de KFFB verscheen. In datzelfde jaar kwam van hem bij de Jouster Courant Keallepoaten en koarstekoeke uit, een bundel met impressies in dichtvorm bij oude ansichtkaarten en foto’s van Joure.
Zijn literaire werk viel in de smaak, in 1991 won hij twee prijzen: bij de SLAH (Stichting Literaire Activiteiten Heerenveen) de Gouden Pen en een Rely Jorritsmaprijs voor een gedicht. In 1992 en 1994 kreeg hij nog een keer de RJ-prijs voor een gedicht en in 1993 en 1995 opnieuw met een verhaal. Tot dan toe schreef hij alleen in het Fries, maar in 1993 begon hij ook in het Stellingwerfs te schrijven, de taal van zijn oma van moederskant. Met het verhaal De Opdracht kreeg hij in dat jaar de Oolde Pookpriis, de literaire aanmoedigingsprijs van de Stellingwerven. Sinds die tijd publiceert hij in beide talen.
Thema’s
Het verwerken van zijn verleden als ‘kind van foute ouders’ is een van de hoofdthema’s in het werk van Holtrop. In zijn in 1993 verschenen roman In appel foar ûnderweis komt die worsteling met zijn verleden duidelijk naar voren; hij bewerkte die roman enkele jaren later in het Stellingwerfs tot Gezichten aachter matglas. Beide romans zijn autobiografisch. De hoofdpersoon uit die romans, Age Heechterp, komt terug in de in 1994 verschenen roman De boarstrok fan Fenna. Een roman met hetzelfde thema als de beide vorige, maar minder serieus uitgewerkt, meer als een soort avonturenroman.
In 1996 verscheen zijn eerste dichtbundel in het Stellingwerfs Van twie Kaanten die een jaar later werd gevolgd door de Friestalige Lyts ferdomme.
Holtrop beperkte zich niet alleen tot proza en poëzie, maar schrijft ook toneel. Voor het kinderopenluchtspel in Easterwierrum schreef hij het stuk Heksen (1997) en Ferjiteilân (1999). Daarnaast schrijft hij liedteksten, sommige daarvan zijn opgenomen op cd; zo staan er liedteksten van hem op de cd Klink Dan van Aaipop 1995 en op de cd Rûnom Feest van de Sneeker Cantorij.
Zijn eerste verhalenbundel De smaak fan narkoaze kwam uit in 1998.
De negatieve kritiek op zijn novelle Gomorra , geschreven als boekenweekgeschenk in 1999, kon hij slecht verdragen. Het belemmerde hem vijf jaar lang om nieuw Fries werk te schrijven. Pas in 2005 had hij het verwerkt en kwam hij met een nieuwe verhalenbundel De teloargong fan Eden, die bij uitgeverij Venus verscheen. In de De teloargong fan Eden werkte hij een tweede belangrijk thema in zijn literaire werk uit: zijn omgang met het geloof en zijn gereformeerd verleden. Net zoals er bij hem thuis geen plaats was voor vragen over de oorlog, was er ook geen plaats voor vragen over het geloof. De passitiviteit die deze houding meebrengt, ligt Holtrop niet. God was voor hem een soort ‘Big Brother’, die over zijn schouder mee keek, maar vlak daarachter zag hij zijn vader of de meester en de dominee, aan wie hij verantwoording moest afleggen over zijn doen en laten. Zijn omgaan met het geloof uit zijn verleden, het afbreken van de ‘christelijke muur’ en het overhouden van hetgeen voor hem van waarde is in het geloof, beschrijft hij in de verhalen in de bundel. In het interview met Gerbrich van der Meer (Friesch Dagblad, 23 april 2005), zegt Holtrop: ‘Eigenlijk kun je wel zeggen dat deze verhalenroman een doorstart is. Niks muren. Ik neem zelf het heft weer in handen, niet een ander, maar ik zelf heb mij vastgepakt en gezegd: Nu is het afgelopen’.
Werk
Romans
1993: In appel foar ûnderweis
1994: De boarstrok fan Fenna
1995: Van twie kaanten (Stellingwerfsk)
1996: Gezichten aachter matglas (Stellingwerfsk)
1999: Gomorra (Boekewikegskink 1999)
Verhalenbundels
1998: De smaak fan narkoaze
2005: De teloargong fan Eden
Gedichten
1989: Fuorgen yn mul sân
1996: Lyts ferdomme
Allerlei
1989: Keallepoaten en Koarstekoeke (ympresjes yn dichtfoarm by âlde ansichtkaarten en foto's fan De Jouwer)
1996: ferhaal yn De bok, it gouden aai en de sân ravens
2000: Koartwei (ferhalebondel, mei oaren)
Toneel
1997: Heksen (berne-iepenloftspul Easterwierrum)
1999: Ferjiteilân (berne-iepenloftspul Easterwierrum)
Prijzen
1991: De Gouden Pen Heerenveen, Stichting Literaire Activiteiten Heerenveen, mei it ferhaal: In appel foar ûnderweis
1991: Rely Jorritsmapriis foar it fers: Raymond Lullio
1992: Rely Jorritsmapriis foar it fers: Rock 'n Roll ma non troppo
1993: Rely Jorritsmapriis foar it ferhaal: De smaak fan narkoaze
1993: Oolde Pook-pries foar it ferhaal: De Opdracht
Meer informatie
Jelle van der Meulen, Friese literatuursite
©Tresoar, 24-04-2019
